Việt Nam cần một thị trường năng lượng cạnh tranh

Các nhà kinh tế, chuyên gia ngành năng lượng và các nhà hoạch định chính sách tại sự kiện đã nhấn mạnh một số thách thức quan trọng mà ngành năng lượng của Việt Nam đang đối mặt, cùng với nhu cầu cấp bách về các cải cách chiến lược.

HÀ NỘI — Việt Nam đang từng bước chuyển mình mạnh mẽ nhằm cải tổ ngành năng lượng, hướng tới xây dựng một thị trường cạnh tranh và bền vững để đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của quốc gia.

Tầm nhìn này là trọng tâm của hội thảo diễn ra vào cuối tuần trước tại Hà Nội, nơi thảo luận về việc phát triển thị trường năng lượng cạnh tranh đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Các nhà kinh tế, chuyên gia năng lượng và nhà hoạch định chính sách tại sự kiện đã chỉ ra một số thách thức lớn mà ngành năng lượng Việt Nam đang phải đối mặt và sự cần thiết của các cải cách chiến lược.

Các vấn đề chính bao gồm quá trình chuyển đổi sang phát thải ròng bằng 0, nguy cơ thiếu hụt năng lượng, sự đa dạng hóa nguồn năng lượng còn hạn chế, quy hoạch chưa hiệu quả và chính sách giá cả phức tạp. Những yếu tố này đặt ra nguy cơ lớn đối với an ninh năng lượng của Việt Nam.

Các đại biểu nhấn mạnh rằng việc giải quyết các thách thức này là cần thiết để bảo đảm phát triển năng lượng nhanh chóng và bền vững, đồng thời phù hợp với các mục tiêu bảo vệ môi trường, quốc phòng và công bằng xã hội.

Giáo sư Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hiện đại hóa thị trường năng lượng quốc gia. Ông kêu gọi làm rõ vai trò của Chính phủ và thị trường, đồng thời đưa giá điện sát hơn với thực tế thị trường.

Ông đề xuất nhanh chóng áp dụng cơ chế giá điện hai thành phần và điều chỉnh giá theo mùa để nâng cao tính công bằng và hiệu quả.

Giảng viên Phạm Thị Thanh Bình, Đại học Mở Hà Nội, gợi ý Việt Nam có thể học hỏi từ các thành công quốc tế.

Ví dụ, Đạo luật Phát triển Năng lượng Tái tạo của Đài Loan (Trung Quốc) đã thúc đẩy tăng trưởng năng lượng tái tạo bằng cách giảm sự phụ thuộc vào tài nguyên hữu hạn và cắt giảm phát thải carbon. Bà Bình ủng hộ việc áp dụng các chính sách tương tự tại Việt Nam, chẳng hạn như chuyển sang cơ chế đấu thầu để thu hút nhà đầu tư nước ngoài và lựa chọn nhà phát triển đưa ra giá năng lượng tái tạo cạnh tranh nhất.

Các nhà hoạch định chính sách nhấn mạnh vai trò quan trọng của truyền thông trong việc giúp công chúng tiếp cận thông tin minh bạch về chính sách giá năng lượng quốc gia và chống lại thông tin sai lệch. Họ cũng đề cập đến sự cần thiết của việc truyền thông rõ ràng và minh bạch với công chúng để đảm bảo công bằng và củng cố niềm tin vào chiến lược năng lượng của Chính phủ.

Các chuyên gia trong ngành tái khẳng định rằng việc phát triển một thị trường năng lượng cạnh tranh là yếu tố thiết yếu đối với mục tiêu kinh tế - xã hội của Việt Nam. Cách tiếp cận này đòi hỏi sự minh bạch, đa dạng hóa và tăng cường tính cạnh tranh.

Ông Lê Anh Chiến, đại diện Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (Petrovietnam), khẳng định cam kết của tập đoàn trong việc thực hiện các mục tiêu năng lượng của quốc gia. Trong những thập kỷ qua, Petrovietnam đã ưu tiên tối ưu hóa nguồn lực trong nước, áp dụng các biện pháp tiết kiệm năng lượng và hiện đại hóa mạng lưới truyền tải.

Theo kế hoạch phát triển thị trường năng lượng Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn 2045, Chính phủ đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc xây dựng một thị trường năng lượng cạnh tranh. Chiến lược này nhằm bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế và thúc đẩy hội nhập quốc tế. — VNS